آمادگی سازمان تات برای حمایت از مرکز بین‌المللی مدیریت جامع حوزه آبخیز و منابع زیستی در مناطق خشک و نیمه‌خشک

رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی از تمرکز بیشتر تحقیقات در قالب طرح‌های کلان برای کمک به مرکز بین‌المللی مدیریت جامع حوزه آبخیز و منابع زیستی در مناطق خشک و نیمه‌خشک خبر داد و گفت: این سازمان آمادگی دارد تمام ظرفیت‌های پژوهشی، آموزشی و ترویجی خود را از طریق این مرکز بین‌المللی در اختیار کشورهای مورد هدف قرار دهد.

به گزارش روستا انلاین به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت جهاد کشاورزی، سیدمجتبی خیام‌نکویی معاون وزیر جهاد کشاورزی در پیامی به نخستین نشست شورای حکام مرکز بین‌المللی مدیریت جامع حوزه آبخیز و منابع زیستی در مناطق خشک و نیمه‌خشک، پیشنهاد کرد؛ با مشارکت و خرد جمعی برای درک بهتر تغییرات اقلیمی در سطح جهانی و تاثیرات آن بر منابع آبی و ظرفیت‌های زیستی، بخصوص بر بخش کشاورزی و منابع طبیعی کشورهای عضو، سیستمی برای پایش و مانیتورینگ حوزه‌های آبخیز طراحی و اجرا شود به گونه‌ای که داده‌های هماهنگ، قابل استناد و قابل مبادله را فراهم سازد.

در بخشی از این پیام آمده است؛ افزایش جمعیت جهان و نیاز به غذا و مواد اولیه بیشتر باعث دخالت شدید انسان در طبیعت شده است. شخم اراضی شیب‌دار، چرای بی‌رویه دام‌ها در مراتع، بهره‌برداری معادن و احداث راه‌های متعدد همگی تعادل زیست‌بوم را برهم زده است، به این موضوع باید افزایش گازهای گلخانه‌ای، گرم‌تر شدن کره زمین و تغییر اقلیم را نیز اضافه کرد. نتیجه این تغییرات، سبب تشدید مخاطرات مختلف محیطی از قبیل خشکسالی، سیل و فرسایش خاک شده است. این تغییرات در اقلیم‌های خشک و نیمه‌خشک که بالغ بر ۷۰ میلیون کیلومتر مربع (تقریبا نصف سطح خشکی‌های جهان) را می‌پوشاند، خطرناک‌تر است و چنانچه تعادل طبیعی سرزمین که در طی میلیون‌ها سال بوجود آمده برهم بخورد، جبران آن به سهولت مقدور نیست.

برای پیشگیری از این‌گونه تغییرات و یا تعدیل مخاطرات مذکور، برنامه‌ریزی در سطح هر منطقه‌ای باید براساس مدیریت جامع آبخیز باشد. مدیریت جامع آبخیز به معنی مدیریت کلیه منابع حوزه آبخیز با توجه به نیازهای انسان است، به طوری که مانع از برهم خوردن تعادل حوضه و تخریب آن شود. وزارت جهاد کشاورزی با درک اهمیت آبخیزداری در سطح کشور که حدود ۹۰ درصد آن تحت سیطره اقلیم‌های خشک و نیمه‌خشک قرار دارد، برنامه‌های گسترده‌ای را انجام داده است.

سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با درک اهمیت آبخیزداری، یک موسسه تحقیقاتی با عنوان پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری را در سال ۱۳۷۱ تاسیس کرد که تاکنون بالغ بر ۲۴۰۰ پروژه پژوهشی را به تصویب رسانده و اجرا کرده است. این سازمان با توجه به وظایف قانونی خود از یک سو و ظرفیت‌های بالقوه، می‌تواند کمک‌های همه‌جانبه‌ای برای رسیدن به اهداف این مرکز از قبیل تولید دانش و اطلاعات علمی و آموزش، توسعه مدیریت منابع زیستی در حوزه‌های آبخیز مبتنی بر دانش و تحقیقات، تدوین راهبردهای سازگاری در مناطق خشک و نیمه‌خشک و تقویت همکاری‌های بین‌المللی در زمینه مدیریت جامع آبخیز داشته باشد.

سازمان تات، در چند سال اخیر بخشی از برنامه‌های خود را در قالب اجرای طرح‌های کلان تنظیم کرده است که از آن جمله می‌توان به طرح‌های کلان مدیریت یکپارچه آبخیز، مدیریت فرسایش، مدیریت خشکسالی، تغییر اقلیم، مدیریت گرد و غبار و مدیریت مراتع و جنگل‌ها اشاره کرد. تمرکز بیشتر تحقیقات در قالب طرح‌های کلان ظرفیت ویژه‌ای را برای کمک به مرکز بین‌المللی مدیریت جامع حوزه آبخیز و منابع زیستی در مناطق خشک و نیمه‌خشک و انتقال تجارب به دست آمده به سایر کشورهای جهان در هماهنگی با سازمان یونسکو فراهم کرده است و این سازمان آمادگی دارد تمام ظرفیت‌های پژوهشی، آموزشی و ترویجی خود را از طریق این مرکز بین‌المللی در اختیار کشورهای مورد هدف قرار دهد.

تجاربی همچون طراحی و اجرای پخش سیلاب و آبخوانداری در ۳۷ نقطه کشور که در تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی به صورت مستقیم موثرند، تجربه اجرای سیستم‌های سطوح آبگیر باران، تجربه احداث سدهای زیرزمینی، تجربه احیای مناطق بیابانی با استفاده از پخش سیلاب، تهیه اطلس‌های ظرفیت منابع آبی، اطلس سیل و اطلس فرسایش خاک نمونه‌هایی از یافته‌ها و اقدامات صورت گرفته در راستای مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز است که می‌تواند به کشورهای دیگر تعمیم یافته و موجب انتقال دانش و تجربه شود.